DOĞAL İLAHİYAT NEDİR?
“Doğal ilahiyât”, doğa üzerinden doğanın ötesine doğru giden bir felsefedir. Herkesin paylaştığı gözlemlere ve sezgilere dayanarak, doğanın sunduğu kanıtlar üzerinden Tanrı hakkında düşünmedir. Klasik Türkçede, bu işi hayat tarzı haline getirene veya bütün bir mesleği bu olana ilahî (veya ilahiyûn) denilir.
“Doğal ilahiyât” kavramı, İngilizcedeki “natural theology” ile birlikte de düşünülebilir: İngiliz felsefeci ve ilahiyâtçı William Paley’nin (ö.1805) kaleme aldığı Natural Theology (1802)adlı kitaptan sonra yaygın olarak kullanılmaya başlamıştır. Eserinin tam adı, doğal ilahiyâtın ne olduğunu da izah eder bir yapıdadır: “Doğal ilahiyât veya Tanrı’nın Varlığının ve Sıfatlarının Doğanın Görünüşünden Elde Edilen Delilleri (Natural Theology or Evidences of the Existence and Attributes of the Deity, Collected from the Appearances of Nature).
“Doğal ilahiyât” tabiri, oldukça geniş bir kapsama sahiptir. Nitekim Tanrı’nın varlığına ilişkin özel bir delillendirme yöntemini (teleolojik delil) ifade ettiği gibi, Tanrı’nın varlığı lehine ortaya konan tüm delillerin genel bir adı olarak da kullanılabilmektedir. Yakın zamanda neşredilen bir kitapta doğal ilahiyât, disiplinler-arası çalışmaları mümkün kılan meta-yöntem olarak gösterilmiştir. Kanaatimizce onu, bizzat “din felsefesi” sahasının bir diğer adı olarak da görmek mümkün. Haliyle modern din felsefecisine, klasik Türkçe ile ilahî (veya ilahiyûn) diyebiliriz. Buna göre din felsefesi disiplinin bir başka adı da “ilahiyât”veya “ilm-i ilâhî-i tabîî” olmuş olur.